Vrijmetselarij: Een weg naar je Zelf
Vrijmetselarij.eu is een onafhankelijk forum.
Het staat niet onder toezicht van het Grootoosten der Nederlanden.
Het Grootoosten is dan ook op geen enkele manier verantwoordelijk voor de inhoud.
De Vrijmetselarij in de 21ste eeuw in Nederland
ONBEKEND MAAKT ONBEMIND
door Maarten Staffhorst
Loge Quintessens
Vanaf mijn inwijding op 72-jarige leeftijd in 2012, betreur ik de relatieve onbekendheid van de Vrijmetselarij in de 21ste eeuw in Nederland; immers ‘onbekend maakt onbemind’. Wie men niet kent, heeft men niet lief en liefde is voor de Vrijmetselarij van wezenlijke betekenis. Een ‘onbekende’ en bijgevolg ‘onbeminde’ Vrijmetselarij zal grote moeite hebben met het effectueren van aanwas, noodzakelijk en onontbeerlijk voor haar gezonde voortbestaan. Immers zonder aanwas is de Vrijmetselarij evenzo sterfelijk als de vrijmetselaar zelf. Gekend en bemind te worden is – naar mijn opvatting - een bestaansvoorwaarde voor de vrijmetselarij in de 21ste eeuw in Nederland. Het lijkt dan ook geboden dat zij onder profanen waarachtige Naam- en Bestaansbekendheid verwerft door haar wezenskenmerken en maatschappelijke betekenis – onverbloemd en zelfbewust - uit te dragen.
Naam- en Bestaansbekendheid
Open Loges, Open dagen, Speciale edities van VM vormen het bestaande instrumentarium om de tegenwoordigheid van De Vrijmetselarij in de 21ste eeuw in Nederland aan profanen kenbaar te maken. Om haar Naam- en Bestaansbekendheid te vergroten zou dit instrumentarium uitgebreid kunnen worden met een Karakteristiek, een compacte, toegankelijke en inzichtelijke beschrijving van de Vrijmetselarij. Een karakteristiek geeft de essentialia weer in hun onderlinge samenhang en zou als tegenhanger dienen van de vaak negatief geformuleerde duidingen die in de profane wereld rondgaan: de Vrijmetselarij is géén Religie, géén Sekte, géén Service- of Debatingclub en géén Politieke Beweging. Positief uitdragen wat zij wél is, zou haar presentie en realistische beeldvorming ten goede komen en verduidelijken dat De Vrijmetselarij een unieke beweging is. Zij predikt géén normen en waarden maar faciliteert haar broeders in gewetensvolle, spirituele en levensbeschouwelijke zelfontwikkeling én in beleving en verbreiding van broederschap; broederschap als verheffende, universele, intermenselijke relatie. De vrijmetselarij zoekt wat mensen verbindt en tracht weg te nemen wat hen scheidt. Haar relationele broederschap overstijgt onderscheidenlijke verschillen van religieuze, politieke, etnische of culturele aard.
Proeve van een Karakteristiek van de Vrijmetselarij in de 21ste eeuw in Nederland
Een karakteristiek biedt gelegenheid om kenmerkende aspecten van de Vrijmetselarij toe te lichten waartoe bijvoorbeeld het begrip ‘ritualistisch’ vast wel aanleiding zal geven. In de Vrijmetselarij verloopt zelfontwikkeling en relationele broederschap met behulp van rituelen en symbolen. Dit inspirerende en richtinggevende ritualisme van de Vrijmetselarij, nodigt de individuele vrijmetselaar uit om persoonlijke betekenis en inspiratie aan de symbolen en ceremoniën te ontlenen. Op deze wijze is de ritualistieke methode van de Vrijmetselarij dienstbaar aan het beoogde – individuele en autonome - denken van de vrijmetselaar.
Groeikracht
De Vrijmetselarij als institutionele, wereldwijde beweging, ambieert een wereldomspannende broederschap te zijn. In het verlengde van deze ambitie beoogt de individuele broeder vrijmetselaar bij te dragen aan beleving en verbreiding van relationele broederschap. Een boven twijfel verheven weg die daartoe leidt, is het inwijden in zijn loge-broederschap van belangstellende en zoekende profanen. Het is deze arbeid van de vrijmetselaar die voor de noodzakelijke aanwas zorgdraagt en derhalve staat voor de groeikracht van de Vrijmetselarij. Het is ook deze arbeid die de broeder vrijmetselaar voldoening geeft om – naast persoonlijke, weldadige beleving van broederschap - ook bij te dragen aan de wereldomspannende broederschap-ambitie van de Vrijmetselarij.
Aanwas is onontbeerlijk ‘voor’ het voortbestaan van de Vrijmetselarij. Maar wat is de reden ‘van’ haar bestaan? Wat is de raison d’être van de Vrijmetselarij in de 21ste eeuw in Nederland? Mijn antwoord is eenvoudig: de Vrijmetselarij zal voortbestaan zolang er mensen zijn – begiftigd met rede en zelfbewustzijn – die aan haar tegenwoordigheid behoefte hebben. Er is in de momentele Nederlandse samenleving behoefte om op gezette tijden zich te kunnen terugtrekken uit de hectiek van de profane wereld en met gelijkgestemden – in vertrouwde en heilzame broederschap - de afgelegde levensweg evaluerend te beschouwen en bewust te worden van wat in de toekomst de waarde en betekenis ervan zou kunnen zijn. Au fond zijn ‘behoeftige profanen’ oorzakelijk aan het bestaan van de Vrijmetselarij. De Vrijmetselarij zal dan ook in haar bestaan volharden zolang ‘behoeftige profanen’ haar aanwezigheid zoeken en ontdekken.
Als de Vrijmetselarij het antwoord is op een latente behoefte in de hedendaagse Nederlandse samenleving, dan ligt het in de rede dat zij – onverbloemd en zelfbewust – Naam- en Bestaansbekendheid verwerft en een karakteristiek uitdraagt die kernachtig weergeeft wat de Vrijmetselarij in de 21ste eeuw in Nederland feitelijk voorstelt. Deze beeldvorming bij voorkeur niet belasten met de historisch verklaarbare maar achterhaalde geheimzinnigheid en obscuriteit, noch met haar niet onomstreden ontstaansgeschiedenis; immers de Vrijmetselarij anno 2021 in Nederland is thans aan de orde! Naam- en Bestaansbekendheid zal appelleren aan de bij vele profanen levende, latente behoefte aan zingevingsarbeid en relationele broederschap. Naam- en Bestaansbekendheid geeft onmisbare en noodzakelijke steun aan de groeikracht van de Vrijmetselarij door voor zoekende en belangstellende profanen de weg naar de poort van de loges, helder en uitnodigend te verlichten!
Groeikracht heeft groeiende loges tot gevolg. Maar zowel huisvesting als relationele broederschap stellen grenzen aan de loge-omvang. Verdergaande groei dan de voor relationele broederschap maximale werkbare omvang, zou ten koste gaan van de waarachtige, onderlinge kontakten, aandacht, belangstelling en betrokkenheid. Onder deze omstandigheid biedt een nieuw op te richten loge, emplooi aan de groeikracht van de Vrijmetselarij. Een aantal broeders in de ‘moederloge’ neemt daartoe het initiatief. Zij worden de Fondateurs van de nieuwe loge en zullen haar installatie en uitgroei beleven als een memorabele mijlpaal op hun reis als vrijmetselaar. Logedeling zal zowel in de ‘moederloge’ als in de nieuwe loge tot inwijdingsarbeid leiden daar in beide loges naar een maximale werkbare loge-omvang zal worden gestreefd. Groeikracht en Logedeling vormen samen het groeimodel van de Vrijmetselarij. Als in iedere volgroeide loge broeders zouden opstaan om Fondateur te worden, zou zich een groeipotentieel openbaren dat perspectief biedt aan de wereldwijde broederschap-ambitie van de Vrijmetselarij. De door Fondateurs geïnitieerde loge-broederschappen zijn de bouwstenen van een wereldomspannende broederschap.
Onbekend maakt Onbemind
Het ontbreken van positieve Naam- en Bestaansbekendheid vormt een niet te onderschatten bedreiging van de levensvatbaarheid van de vrijmetselarij in de 21ste eeuw in Nederland. Het groeimodel zal niet in staat blijken om een ‘onbekende en onbeminde’ vrijmetselarij, de voor haar gezonde voortbestaan benodigde aanwas te effectueren. De vrijmetselarij in de 21ste eeuw in Nederland is om die reden aan zichzelf verplicht een onmisbare en aansprekende Naam- en Bestaansbekendheid te verwerven. Aan zichzelf verplicht omdat enkel haar blote bestaan een eerbiedwaardige bijdrage is aan een betere wereld. Een wereld waarin mensen gelegenheid wordt geboden om zich te bezinnen op levensvragen in de vertrouwde omgeving van verheffende en heilzame broederschap, is een betere wereld!
De vrijmetselarij stond en staat vaker met haar rug dan haar aangezicht naar de profane wereld gekeerd. Zich onverbloemd en zelfbewust tonen, zit niet in haar genen. Toch lijkt het moment daar te zijn waarop het roer om moet. Waarop de vraag ‘Wat is de Vrijmetselarij?’ niet met verwijzingen naar volle bibliotheken wordt beantwoord maar waarop haar essentie en maatschappelijke betekenis, in één zin helder en onverbloemd wordt weergegeven.
Een karakteristiek zal de Naam- en Bestaansbekendheid effectiever bevorderen als zij breed en op alle niveaus binnen de vrijmetselarij toegepast zou worden; door individuele broeders in hun persoonlijke contacten met profanen, door logebesturen tijdens Opendagen en in Loge-websites, door Orde-bestuur bij het landelijk uitdragen van de maatschappelijke betekenis van de vrijmetselarij in de 21ste eeuw in Nederland.
De broederschap Vrijmetselarij is een eeuwenoude en wereldwijde beweging van in vertrouwde Loges verenigde broeders die – verstandelijk, autonoom en ritualistisch – aan persoonlijke, spirituele en levensbeschouwelijke ontwikkeling arbeiden en wereldlijke verbreiding voorstaan van de onderling beleefde broederschap, als heilzame, vredelievende, verdraagzame, gelijkwaardige, onbaatzuchtige, hulpvaardige en verbindende, intermenselijke relatie.